روستای سَطوه؛ اینجا، خاک تشنه است و هیچ چیز از آن نمی‌روید، درختان نخلش تشنه هستند و بار خرما نمی‌دهند، کودکانش بازیچه‌ای جز خاک ِ کوچه پس کوچه‌ها ندارند، مردانش گله‌های شترشان را از دست داده‌اند و از کشاورزی عایدی ندارند، زنانش برای تهیه آب آشامیدنی، مجبورند با دبه‌های خالی مسیری طولانی را تا چشمه طی کنند و با دبه‌های پر بازگردند و دار قالی انگشت‌های ظریف دخترانش را بند کرده است.
روستای سَطوه از توابع شهر شاهرود است؛ روستایی بین شاهرود و دامغان در دشتی کویری که اگر هم بارانی بر سرش ببارد تبدیل به سیلاب می‌شود.
در روستا که چرخ بزنی پسران جوان را کمتر می‌بینی، آنها برای کسب درآمد به شهر مهاجرت می‌کنند. کوچه پس کوچه‌های روستا پر از دختران نوجوانی است که بعضی‌شان دست کودکان خردسال‌شان را گرفته‌اند و در کوچه‌های خاکی پیاده‌روی می‌کنند و زنانی که دبه‌های آب را به خانه می‌برند. اکثر مردان روستا بیکارند و از دریافت یارانه و کار زنان و دختران‌شان در کارگاه‌های قالیبافی روزگار می‌گذرانند.
اینجا مردم در خانه‌هایی کوچک با دیوارهای آجری و حداقل وسایل مورد نیاز زندگی می‌کنند. میوه در سبد روزانه‌شان نیست و غذای‌شان کم و ساده است. معلمان مدرسه دخترانه این روستا از شاهرود می‌آیند؛ آنها روزی پنج ساعت در سفر رفت و برگشت هستند و به خاطر کمبود نیرو هر کدام مجبورند چند درس را تدریس کنند. اما دانش‌آموزانش پر تلاش و با استعداد هستند و در حالی که دوست دارند به تحصیل‌شان ادامه دهند، یا مجبور می‌شوند در کارگاه‌های قالیبافی کار کنند یا ازدواج کنند. طبق آمار و اطلاعاتی که تیم فردازی از مسوولان این روستای محروم به دست آورد، از هر 6 دختری که مقطع راهنمایی را تمام می‌کنند 5 نفر ترک تحصیل می‌کنند چون روستای سَطوه فاقد دبیرستان است و خانواده‌ها با توجه به وضعیت اقتصادی امکان پرداخت هزینه اقامت دختران‌شان در مدارس شبانه‌روزی مقطع دبیرستان در روستاها و شهرهای اطراف را ندارند. از سوی دیگر به دلیل بیکاری مردان روستا، دختران مجبورند برای کمک به امرار معاش خانواده در کارگاه‌های قالیبافی این روستا مشغول به کار شوند و در ازای هر روز کار مبلغ 20 هزار تومان درآمد کسب کنند.
پسرهای روستای سطوه هم مجبورند برای تحصیل در مقطع متوسطه دوم به دو روستای مهدی‌آباد و طرود سفر کنند. آنها می‌توانند در مهدی‌آباد در مدرسه شبانه‌روزی اقامت کنند اما برای تحصیل در روستای طرود که به سطوه نزدیک‌تر است مجبورند هر روز چندین کیلومتر طی کنند.
سَطوه، یک نمونه از هزاران روستای محروم در ایران است. یک نمونه از هدر رفتن آینده و نیروی نوجوانان و جوانان به خاطر محرومیت و فقر. یک نمونه از هزاران نمونه‌ای که ما هنوز ندیدیدم و نمی‌شناسیم.
